Αρχαία Κυπριακή διατροφή σε σύγχρονη μαγειρική προσέγγιση

Η αρχαία κυπριακή κουζίνα είναι εξαιρετικά πλούσια σε πρώτες ύλες, τρόπους μαγειρέματος, συνδυασμούς τροφών, αλλά κυρίως είναι πλούσια σε πολιτισμό.

Οι αρχαίοι Κύπριοι δεν γνώριζαν το ρύζι ή το καλαμπόκι, τις πιπεριές και τον καφέ, όμως τα δημητριακά, τα όσπρια, το ελαιόλαδο, το κρέας και το κρασί αποτελούσαν και αποτελούν τα κυρίαρχα συστατικά της διατροφής τους.

Στη μακραίωνη ιστορία του νησιού βλέπουμε να διατηρείται η γευστική φυσιογνωμία του και η παραδοσιακή κουζίνα γίνεται κομμάτι του πολιτισμού μας. Σε συνεργασία με αρχαιολόγους, μάγειρες, προμηθευτές, διατροφολόγους και προπονητές, επιχείρησα μια πολύπλευρη προσέγγιση της αρχαίας κυπριακής διατροφής εντοπίζοντας αρχικά τα είδη που καλλιεργούνται, και καταναλώνονται μέχρι σήμερα στο νησί, και μετέπειτα δημιουργώντας γαστρονομικά πιάτα βασισμένα σε συστατικά που απαντώνται στην αρχαία Κύπρο εναρμονισμένα με τις σύγχρονες μεθόδους υγιεινής και παρασκευής.

Οργανωμένα προγράμματα για κατάρτισης και πειραματικά γαστρονομικά εργαστήρια με αυτές τις αυθεντικές κυπριακές γεύσεις δημιουργήθηκαν για μάγειρες και σχολές σίτισης. Στόχος ο εθισμός της φαντασίας των καταρτιζόμενων και η ανάδειξη των διατροφικών επίλογων των πρωιιμότερων κατοίκων του νησιού που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κυπριακής διατροφής μέχρι και σήμερα.

Οι συνταγές και τα πιάτα που δημιουργήθηκαν στο πρόγραμμα βασίστηκαν σε αρχαιολογικές και ιστορικές πληροφορίες από ανασκαφές και την αρχαία γραμματεία από τα προϊστορικά μέχρι και τα ιστορικά χρόνια. Πολλά εστιατόρια και ξενοδοχεία ένταξαν τα πιάτα αυτά στο μενού τους με μεγάλη επιτυχία. Η καινοτόμος αυτή πρόταση γαστρονομίας υπάγεται στα πλαίσια του υγιεινού προτύπου της μεσογειακής διατροφικής κουλτούρας.

Η κουζίνα της Κύπρου είναι κατά βάση μια κουζίνα Μεσογείου με τα περισσότερα υλικά της να είναι αυτά που χρησιμοποιούμε και στην ελληνική κουζίνα. Τα παλαιότερα ευρήματα που έχουμε στο νησί είναι σπόροι που δείχνουν χρήση άγριων τότε φυτών όπως κριθάρι, φακή, ελιές, αμύγδαλα, φιστίκια, σταφύλια, κάπαρη κλπ. Επιπλέον οι αρχαίοι Κύπριοι φαίνεται προτιμούσαν ιδιαίτερα το κρέας από κυνήγι. Το ξηρό βέβαια κλίμα του νησιού έκανε τα όσπρια ένα από τα βασικά τρόφιμα των Κυπρίων και την κύρια πηγή πρωτεΐνης.

Επίσης σημαντικό ότι ανέκαθεν το θαλασσινό αλάτι στην κυπριακή κουζίνα υπήρξε ο κύριος τρόπος συντήρησης τροφίμων, ενώ το χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα ως βελτιωτικό της γεύσης. Στον αρχαίο κόσμο το φαγητό δεν ήταν μια γρήγορη στιγμή μέσα στην ημέρα, αλλά τμήμα του ίδιου του πολιτισμού, της θρησκείας, της λατρείας, της επικοινωνίας, της φιλοσοφίας, της ιατρικής, της θεραπείας και άλλων εκφάνσεων της ανθρώπινης συνείδησης. Ειδικότερα σε μια κοινωνία όπως η δική μας που ασχολείται με την υγιεινή διατροφή και τη γαστρονομία, ο αρχαίος κυπριακός κόσμος έρχεται να μας προτείνει έναν λιτό και υγιεινό τρόπο διατροφής, με το άτομο στον ημερήσιο κύκλο διατροφής του να εφοδιάζεται με τις απαραίτητες βιταμίνες, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες.

Η αρχαιολογία σε συνδυασμό με την παραδοσιακή γαστρονομία συνιστά μια πολύτιμη παρακαταθήκη και εκφράζει μια κιβωτό γνώσεων της λαϊκής σοφίας. Η γαστρονομία στις μέρες μας δεν είναι μόνο η τέχνη της απόλαυσης, αλλά και ένας μοχλός πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης και ο ελλαδικός χώρος διαθέτοντας ξεχωριστά προϊόντα και ιδιαίτερες γεύσεις, δύναται να αξιοποιήσει αυτό το εργαλείο ανάπτυξης και εξωστρέφειας.

Δρ Αννίτα Αντωνιάδου Γεωαρχαιολόγος
Email: drannitaantoniadou@gmail.com